Karty płatnicze to drugi obok pieniędzy fizycznych najpopularniejszy sposób płatności w Polsce i na świecie. Ma on wielu zwolenników i niezaprzeczalnie dużą ilość plusów. Chcąc zacząć płacić kartami lub robiąc już to, często do końca nie wiemy, jakie są funkcjonalności takich kart i nie znamy ogólnie wszystkich najważniejszych informacji o nich. Jest to niekomfortowe, gdyż czasami jesteśmy zaskoczeni pewnymi zdarzeniami i nie wiemy co dalej robić. W tym tekście przedstawimy kompleksowy poradnik na temat kart płatniczych, ich korzyści, zasad działania i dobrych wskazówek.
Karty debetowe
Pierwszym i podstawowym typem kart płatniczych są karty debetowe. To karty płatnicze wydawane do naszego konta bankowego. Służą one do wypłacania i płacenia pieniędzmi z konta. Karta debetowa nie umożliwia zadłużania się a jedynie wydanie sumy, która faktycznie znajduje się na naszym koncie bankowym. Aby otrzymać taką kartę, nie trzeba spełniać żadnych warunków, a przez wiele banków jest już wydawana automatycznie do konta. Karty debetowe mogą występować w różnej formie np. złotówkowej, walutowej lub wielowalutowej. Najczęściej są one darmowe, choć w niektórych przypadkach będzie obowiązywała miesięczna opłata za ich posiadanie (opcjonalnie możliwa do zredukowania po wykonaniu np. 3 płatności miesięcznie lub innej czynności). Plusem karty debetowej jest możliwość łatwiejszego wydawania pieniędzy z konta, brak konieczności udawania się do oddziału w celu wypłaty gotówki czy możliwość kontrolowania swoich wydatków i nie zadłużania się.
Informacja: Same karty płatnicze mają tradycyjną plastikową prostokątną formę. Znajdują się na nich dane po obu stronach takie jak numer karty, nazwisko posiadacza, data ważności czy kod bezpieczeństwa cvv. Przy kartach typu debetowego dane te są płaskie i jedynie nadrukowane, a przy kartach kredytowych wypukłe. Karty płatnicze najczęściej dostępne są w wersji z modułem płatność zbliżeniowych oraz chipem a rzadziej lub alternatywnie z paskiem magnetycznym. Najpopularniejszymi wydawcami kart płatniczych są Visa, MasterCard i American Express.
Karty kredytowe
Drugim typem kart płatniczych są karty kredytowe. To produkty bankowe niezależne od konta w banku i mogą być wydawane niezależnie. Są to w rzeczywistości limity kredytowe wraz z fizyczną kartą do ich wykorzystywania. Karty kredytowe mogą mieć limity kredytowe — od kilkuset złotych nawet do kilkunastu, kilkudziesięciu tysięcy. Aby otrzymać taką kartę kredytową, należy posiadać zdolność kredytową i być w dobrej kondycji finansowej. Po złożeniu wniosku i otrzymaniu limitu karta taka jest nam wydawana, a my możemy rozpocząć korzystanie z niej.
Działanie kart kredytowych opiera się o pewien schemat. Po wypłaceniu pieniędzy z karty rozpoczyna się blisko dwu miesięczny okres bezodsetkowy. Oznacza to, że jeśli w tym czasie oddamy pieniądze na kartę, nie zapłacimy oprocentowania za pożyczoną sumę. Okres ten wynosi od 1 miesiąca do 2 miesięcy, w zależności od tego w którym dniu okresu rozliczeniowego — czy na początku czy końcu wypłacimy środki z karty. Po miesięcznym okresie rozliczeniowym następuje ok. miesięczny okres na zwrócenie pieniędzy. Jeśli więc wypłacimy pieniądze z karty pierwszego dnia okresu rozliczeniowego np. 1 go Kwietnia, będziemy mieli czas do końca Mają na spłatę. Gdy tego nie zrobimy, będziemy płacić 10% oprocentowania w skali roku od wykorzystanej sumy, a całą kwotę będziemy mogli zwrócić później w dowolnym momencie.
Plusem kart kredytowych jest możliwość pożyczenia pieniędzy za darmo i jest to jedyny tego typu tak kompleksowy i elastyny sposób na darmowe pożyczanie środków. Karty kredytowe dają nam również możliwość elastycznego zarządzania i spłacania zobowiązań. Są one również łatwo dostępne.
Karty przedpłacone fizyczne
Kolejnym typem kart płatniczych są fizyczne karty przedpłacone. Są to karty typu debetowego, ale wydawane bez konieczności posiadania konta w danym banku. Możemy kupić je w cenie kilkunastu złotych w niektórych placówkach niektórych banków. Karta taka wymaga jedynie podania danych osobowych w celu przypisania do właściciela. Karty przepłacone posiadają rachunek techniczny, na który wpłacamy pieniądze i tym samym je doładowujemy. Możemy robić to np. poprzez przelew internetowy, tradycyjny czy wpłatą gotówkową w banku. Rachunek ten służy tylko do doładowywania karty. Następnie gdy na karcie znajdują się już środki możemy używać karty tak samo jak karty debetowej płacąc nią za zakupy, wypłacając środki w bankomacie czy dokonując płatności internetowych. Karta przedpłacona, choć jest prostym produktem bankowym, zwiększa bezpieczeństwo finansowe. Jest szczególnie polecana gdy lubimy często i dużo płacić kartami. W razie kradzieży takiej karty stracimy jedynie pewną sumę z karty, a nie wszystkie oszczędności z konta bankowego jak np. przy kradzieży karty debetowej, której z kolei powinniśmy używać jedynie jako substytutu okleina bankowego pod względem bezpieczeństwa.
Karty wirtualne
Ostatnim czwartym typem kart płatniczych w naszym zestawieniu są karty wirtualne. Są to karty przedpłacone jak wyżej opisane, ale generowane jedynie w bankowości elektronicznej np. w aplikacji mobilnej czy bankowości internetowej. Karty takie pojawiają się w aplikacji wirtualnie, ale są pełnoprawnym środkiem płatniczym. Również posiadają swoje indywidualne dane i również możemy wpłacać lub przesunąć z naszego konta na nie pieniądze. Głównym przeznaczeniem kart wirtualnych są płatności internetowe. Gdy chcemy zatem płacić w sieci na nieznanych stronach, możemy podawać dane właśnie karty wirtualnej, a nie naszej fizycznej. Możemy płacić taką kartą na wszystkich stronach, a karty wirtualne postrzegane są tak samo jak te debetowe czy kredytowe. W razie przejęcia danych czy kradzieży stracimy tylko sumę znajdującą się na saldzie karty wirtualnej, a nie wszystkie z naszego konta głównego. Karty wirtualne po dokonaniu płatności możemy odświeżyć i wygenerować nowe. Istnieje również pewien typ kart wirtualnych tzw. jednorazowych, które odnawiają się automatycznie po dokonaniu płatności. W systemie bankowości elektronicznej przy wygenerowaniu karty ukazuje się nam obrazek karty z danymi potrzebnymi do przepisania i dokonania płatności w sieci. Kartami wirtualnymi możemy również płacić przy pomocy telefonów, podpinając je pod wewnętrzny system płatności NFC. To alternatywa dla osób, które nie mają czasu lub nie chcą zamawiać karty fizycznej, a chcą czasami płacić kartami w sklepach fizycznie.
Co zrobić gdy płatność kartą zostanie odrzucona?
Jeśli płacimy kartą płatniczą, a nasza trakcja zostanie odrzucona, nie powinniśmy wpadać w panikę. To dość częsta sytuacja, która może wynikać z wielu powodów. W takiej sytuacji należy zachować zimną krew i wykonać kilka czynności. Z pewnością będzie to sprawdzenie np. w bankowości mobilnej w telefonie czy na naszym koncie znajduje się odpowiednia ilość środków. Możemy nieświadomie wydać całą sumę lub posiadać limity transakcji np. dzień lub miesięczny co również należy sprawdzić. Kolejnym krokiem jest sprawdzenie, czy terminal lub bankomat nie ma problemów z internetem. Często to właśnie chwilowy brak zasięgu uniemożliwia dokonanie transakcji. Możemy wtedy poprosić sprzedawcę o sprawdzenie tego. Przyczyną odrzucenia płatności kartą może być też uszkodzenie modułu płatności zbliżeniowych, chipu czy paska magnetycznego. Warto zatem spróbować dokonać transakcję drugi raz, ale innym sposobem płatności. Ostatecznie, gdy nie uda nam się zapłacić kartą ani w pierwszym, ani w kolejnym sklepie i nie wiemy, co jest tego przyczyną, należy udać się do banku. Doradcy bankowi zlokalizują powód i pomogą go nam usunąć.
Porada: niezależnie od powodu odrzucenia transakcji kartą, musimy wziąć ze sobą potwierdzenie odrzucenia płatności. O ile często tego nie robimy przy akceptacji, potwierdzenie odrzucenia będzie dowodem na zaistniałą sytuację i pomoże nam np. w wyjaśnianiu spraw z bankiem, który będzie miał wszystkie informacje zebrane na takim odcinku.
Jak bezpiecznie płacić kartami?
Posiadanie kart płatniczych i płacenie nimi powinno przebiegać zgodnie z kilkoma wskazówkami bezpieczeństwa. Płatności kartami są również narażone na ryzyko, a wielu przestępców specjalizuje się wręcz w kradzieżach środków z kart. Pierwszą podpowiedzią, z której warto korzystać, jest używanie bankomatów zlokalizowanych w centrach, oddziałach banków czy galeriach handlowych oraz unikanie tych na uboczach. Przy bankomatach w miejscach publicznych trudniej jest zainstalować kamerki czy manipulować przy nich. Korzystając z bankomatów, należy sprawdzić je przed wypłatą pod kątem obluzowanych czy nienaturalnych części. Same karty płatnicze powinniśmy przenosić ukryte w portfelu w specjalnych przegródkach, aby nie afiszować się z nimi. Warto też płacąc utrzymywać jedną stronę karty cały czas do dołu, aby przestępcy nie mogli podejrzeć czy sfotografować danych z obu stron karty potrzebnych do dokonania płatności internetowej. Jeśli na naszym koncie widzimy nieautoryzowany ruch i płatności kartą lub jeśli mamy podejrzenie, że dane naszej karty kredytowej mogły zostać skradzione, niezwłocznie należy zablokować kartę i wyrobić nową. Nigdy też nie powinniśmy przekazywać karty w celu pobrania opłaty obcej osobie, gdyż może mieć ona nieuczciwe zamiary.
Korzyści kart płatniczych
Karty płatnicze posiadają wiele plusów i korzyści. Pierwszy z nich jest często niedoceniany. Jest to kwestia bezpieczeństwa zdrowotnego. Obecnie w dobie koronawirusa czy innych baterii płacenie pieniędzmi jest bardziej ryzykowne. Karty płatnicze nie stykają się z terminalem przy płatności zbliżeniowej, a my w razie ich sporadycznego kontaktu z obcymi powierzchni możemy łatwo je zdezynfekować. Karty wielowalutowe pozwalaj płacić różnymi walutami za granicą bez konieczności nabywania i wymieniania fizycznych pieniędzy. Płacąc kartami kredytowymi mimowolnie, budujemy historię kredytową, gdyż nasze wydatki są zapisywane — co jest niezwykle pomocne przy staraniu się o kredyt w przyszłości. Korzyścią jest również duży dostęp do kart płatniczych oraz łatwa ich obsługa. Banki chętnie oferują też promocje czy oferty handlowe jedynie dla posiadaczy danego typu karty płatniczej.
Dobór odpowiedniej karty płatniczej pozwala zwiększyć bezpieczeństwo transakcji — czy to internetowej, czy tej tradycyjnej. Posiadając odpowiedni typ karty przy sobie w razie jej kradzieży, nie stracimy wszystkich naszych oszczędności czy środków, które posiadaliśmy przy sobie w gotówce. Karty płatnicze łatwiej jest też zamaskować i ukryć przed przestępcami aniżeli np. dużą ilość gotówki w świecie realnym.
